Biziň yhlasymyz – adamlary ýakynlaşdyrmak
Habarlar
Makalalar
Media
Anons
Tehnologiýalar
Biz barada
Habarlaşmak üçin
||
Dünýäde | ORIENT. Adamzat Aýa kino sahnasynda däl-de, hakyky durmuşda gaýdyp barýar. Florida ştatyndaky Kennedi adyndaky Kosmos merkezinde Artemis II missiýasynyň taýýarlygy boýunça möhüm tapgyr tamamlandy — uçuş gününiň umumy taýýarlygy geçirildi. Dört astronawt bäş sagat dowam eden uçuşa taýýarlyk protokolyny doly ýerine ýetirip, sagady diňe hyýaly “Ýerden üzülmegiň” öňüsyrasynda — 30 sekunt galanda sakladylar.
50 ýyllyk garaşma: ekipaž taýýar
1972-nji ýylyň dekabrynda tamamlanan meşhur “Apollon” maksatnamasyndan bäri ilkinji gezek adamlar Ýeriň orbitasyndan çykmaga taýýarlanýarlar. Artemis II ekipažy täze eýýamyň nyşanydyr:
• Rid Uaýzmen (komandir) — missiýa ýolbaşçylyk edýän tejribeli NASA astronawty;
• Wiktor Glower (pilot) — Aýa gönükdirilen missiýada ilkinji garaýagyz astronawt;
• Kristina Koh (hünärmen) — Aýa ugramaga taýýarlanýan ilkinji zenan;
• Jeremi Hansen (hünärmen) — Kanadanyň Kosmos agentliginiň (CSA) wekili.
Taýýarlyk nähili geçdi?
Bu diňe “gury” synag bolman, mümkin boldugyça hakyky ýagdaýy gaýtalaýan türgenleşik boldy. Astronawtlar Orion Crew Survival System atly açyk mämişi reňkli skafandrlerini geýip, “maşgalalary” bilen hoşlaşdylar (olaryň ornuny merkeziniň işgärleri ýerine ýetirdi) we beýikligi 100 metr bolan SLS raketasyna tarap ugradylar.
Ekipaž “Integrity” (Bitewilik) diýlip atlandyrylan kapsuladaky orunlaryny eýeläp, aragatnaşyk hem-de ýaşaýyş üpjünçiligi ulgamlarynyň hemmesini barlady. Synag 5,5 sagat dowam etdi. Uçuşy dolandyrýan topar gapylaryň berk ýapylmagyndan başlap, howpsuzlyk boýunça soňky barlaglara çenli ähli ädimleri işläp çykdy. Synagyň dowamynda aragatnaşykda ownuk näsazlyklar ýüze çykdy, NASA muny adatdan daşary ýagdaýlary öwrenmek üçin “peýdaly tejribe” diýip atlandyrdy.
Uçuş haçan bolar?
Taýýarlygyň jemleri boýunça NASA ähli ulgamlaryň üstünlikli birleşdirilendigini tassyklady. Uçuş üçin resmi wagt penjiresi 2026-njy ýylyň 5-nji fewralynda açylýar. Missiýa 10 gün dowam eder. “Orion” gämisi “erkin dolanma” traýektoriýasy boýunça Aýy aýlanyp, Ýuwaş ummanynda suwa gonar. Bu bolsa adamzat üçin Aýa gonmazdan öňki iň möhüm ädim bolar.
Şol bir wagtyň özünde, 2025-nji ýylyň 18-nji dekabrynda ABŞ-nyň prezidenti Donald Tramp tarapyndan gol çekilen “ABŞ-nyň kosmosdaky artykmaçlygyny üpjün etmek barada” Permany täze ileri tutulýan ugurlary kesgitledi. Resminama amerikan astronawtlarynyň 2028-nji ýyla çenli Aýa gaýdyp barmagyny, şeýle hem 2030-njy ýyla çenli hemişelik aý forpostuny döretmegi resmi taýdan berkidýär.
