Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Planetalaryň parady – bu gyzykly astronomiki waka bolup, oňa adaty göz bilen syn edip bolýar. Ol nähili bolýar we Türkmenistanda planetalaryň paradyny haçan görüp bolýar bu makalada okaň.

«Planetalaryň parady» (astronomiýada «Planetalaryň deňlenmegi» adalgasy ulanylýar) — bu astronomiki hadysa bolup, onda birnäçe planeta Günden bir tarapda bir hatara düzülýärler. Beýle diýildigi birnäçe planeta birwagtda gijeki asmanda görünýär diýildigidir. Planetalaryň ýerleşýän asmanyň bölegi näçe kiçi bolsa, deňlenme şonça hem gyzykly bolýar.

Ýöne Gün ulgamynyň planetalary Gün bilen berk bir hatara düzülýärler diýip pikir etmek nädogrydyr. Hakykatda, planetalar giňişligiň ähli üç ölçeginde deňleşip bilenoklar. Hatda ähli planetalaryň bir kwadranta (90 graduslyk bölek) örän seýrek: şu müňýyllykda 7 gezek bolup geçýär.

Gatnaşýan planetalaryň sanyna baglylykda deňleşmäniň dürli görnüşlerini tapawutlandyrýarlar: kiçi-deňleşme (3 planeta), kiçiräk deňleşme (4 planeta), uly deňleşme (5 ýa-da 6 planeta), ýokary ýa-da doly (8 planeta, käwagt Pluton bilen birlikde). Haçanda diňe iki planeta asmanda duşuşanda, bu deňleşme däldir, ýakynlaşma ýa-da planetalaryň birleşmegidir.

2023-nji haçan planetalar bir hatara düzülerler

Aşakda ýakyn aýlarda Ýerden görünýän planetalaryň deňleşmesiniň sanawy getirilýär.

28-nji mart – Ýupiteriň, Merkuriýniň, Weneranyň we Marsyň asmanyň 48 graduslyk böleginde kiçi deňleşmesi.

11-nji aprel – Merkuriýniň, Uranyň, Weneranyň we Marsyň asmanyň 33 graduslyk böleginde kiçi deňleşmesi.

24-nji aprel – Merkuriýniň, Uranyň, Weneranyň we Marsyň asmanyň 38 graduslyk böleginde deňleşmesi.

29-njy maý – Uranyň, Merkuriýniň, Ýupiteriň we Saturnyň asmanyň 70 graduslyk böleginde deňleşmesi.

17-nji iýun – Merkuriýniň, Uranyň, Ýupiteriň, Neptunyň we Saturnyň asmanyň 93 graduslyk böleginde uly deňleşmesi.

26-njy iýul – Merkuriýniň, Weneranyň we Marsyň asmanyň 11 graduslyk böleginde kiçi-deňleşmesi 24-nji awgust – ýaşyp barýan Merkuriýniň we Marsyň we dogup gelýän Saturnyň asmanyň 174-nji gradusynda günüň ýaşýan wagty kiçi-deňleşmesi; ýary gijede – Uranyň, Ýupiteriň, Neptunyň we Saturnyň asmanyň 78-nji gradusdaky böleginde deňleşmegi.

Ynha planetalaryň birnäçe gyzykly parady, gynansak-da entek bolup geçenok.

2040-njy ýylyň 8-nji sentýabrynda bäş planeta (Merkuriý, Wenera, Mars, Ýupiter we Saturn), adaty göz bilen görünýän, asmanyň 9 graduslyk böleginde ýerleşerler. Aýyň ulalýan oragy hem Wenera bilen Saturnyň arasynda görüner.

2080-nji ýylyň 15-nji martynda alty planeta (Wenera, Merkuriý, Ýupiter, Saturn, Mars we Uran) irdenki asmanda 82 gradusdaky böleginde görünerler. Bu deňleşme oňa Saturnyň we Ýupiteriň «beýik birleşmesi» girýändigi bilen bellärliklidir, olar bir-birinden 6 burç minudy aralygynda ýerleşerler.

2161-nji ýylyň 19-njy maýynda Gün ulgamynyň ähli planetalary, şol sanda Ýer Günden bir tarapda, 69-njy gradusdaky sektorda deňleşerler. Eger-de Ýerden seretseň, galan planetalar asmanyň 171-nji gradusdaky böleginde ýerleşerler. Deňleşmäni säheriň öň ýany görüp bolýar.

2176-njy ýylyň 7-nji noýabrynda Gün ulgamynyň ähli planetalary, şol sanda Ýer Günden bir tarapda 78-nji gradusdaky bölekde deňleşerler. Ýerden seredeniňde planetalar 162-nji gradusdaky bölekde ýerleşerler.

2492-nji ýylyň 6-njy maýynda Gün ulgamynyň ähli planetalary, şol sanda Ýer Günden bir tarapda, 90-njy gradusdaky bölekde deňleşerler. Ýerden seredeniňde, planetalar 162-nji gradusdaky bölekde ýerleşerler.

Planetalaryň deňleşmegini syn etmäge nähili taýýarlanmaly?

Eger-de deňleşmä Merkuriý gatnaşýan bolsa, oňa Gün batan badyna ýa-da daň atmanka, senä baglylykda syn edip bolýar.

Planetalaryň köpüsi adaty göz bilen görüp bolýar. Ýöne Urana we Neptuna syn etmek üçin dürbi gerek bolar.

Içerki planetalar (Merkuriý, Wenera) uzalma wagtynda has gowy görünýär, daşarky planetalar bolsa (Mars, Ýupiter, Saturn, Uran, Neptun) – garşy duran wagtlary has gowy görünýärler.

Asmandaky ähli planetalary tapmak we olaryň görünmek şertlerini bilmek üçin ýörite goşundylardan (meselem, Sky Tonight) peýdalanyň.

Planetalaryň deňleşmesiniň tebigy betbagtçylyklaryň bolmagyna getirýändigi baradaky tassyklama – nädogrydyr. Bu toslama eýýäm birnäçe gezek synag edilip görüldi. Planetalaryň deňleşmegi dartyş güýjüne we adamlaryň durmuşyna täsir etmeýär, olar diňe gyzykly astronomiki hadysa bolup durýarlar.

Foto: canva.com