Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Şäherleri garaşylmadyk tebigy hadysalaryna we howanyň üýtgemegine garşy has howpsuz we durnukly ýagdaýda nädip getirmeli? Bu möhüm sorag Aşgabatda geçirilen seminaryň üns merkezinde boldy. Seminar BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Merkezi Aziýada "Şäherleriň betbagtçylyklaryň we howanyň üýtgemeginiň töwekgelçiliklerine garşy durnuklylygyny ýokarlandyrmak" atly sebitleýin taslamasynyň başlangyjydyr.

Seminar BMG-niň ÖM-i tarapyndan Aşgabat şäher häkimligi bilen hyzmatdaşlykda hem-de Türkmenistanyň gurluşyk we binagärlik ministrliginiň gatnaşmagynda guralyp, bilermenleriň giň toparyny we gyzyklanma bildiren taraplary birleşdirdi. Oňa paýtagtymyzyň şäher we etrap häkimlikleriniň wekilleri, gurluşyk, maliýe, bilim we goranmak ulgamlary ýaly möhüm ministrlikleriň we edaralaryň wekilleri gatnaşdy. Şeýle-de, ylmy-barlag merkezleriniň, raýat goranyşy we seýsmiki howpsuzlyk bilen meşgullanýan guramalaryň alymlary hem çagyryldy. Bu ýagdaý meselä toplumlaýyn çemeleşmäniň bardygyny görkezdi.

Seminaryň açylyşynda BMG-niň ÖM-niň Türkmenistandaky hemişelik wekiliýetiniň ýolbaşçysynyň orunbasary Tomisa Paowiç Merkezi Aziýada durnukly şäherleri döretmegiň zerurlygyna ünsi çekdi. Ol sebitde, şol sanda Türkmenistanda hem tebigy betbagtçylyklaryň — ýer titremeleriň, silleriň, gurakçylygyň, tozanly ýelleriň we süýşmeleriň — artýandygyny belledi. Bu hadysalar ilatyň durmuşyna, infrastruktura we, esasan hem, şäherleriň çalt ösýän şertlerinde ykdysady ösüşe ýaramaz täsir edýär.

Seminarda şäher gurluşygynyň ähli tapgyrlaryna howa şertleriniň üýtgemegine uýgunlaşmak we betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmak boýunça öňdebaryjy usulyýet (CDRR) bilen tanyşdyryldy. Şeýle-de, ýerli häkimiýetlere şäherleriň durnuklylygyny ýokarlandyrmak üçin "ejiz ýerleri" we mümkinçilikleri kesgitlemäge kömek edýän öz-özüňi baha bermek üçin gurallar toplumy görkezildi.

Çykyşlarda Aşgabat şäher gurluşygynyň häzirki ýagdaýy, esasy kynçylyklar we paýtagtymyzyň durnuklylygyny ýokarlandyrmagyň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. Esasy üns ähli gyzyklanýan taraplaryň gatnaşmagynda şäher meýilnamalaşdyryşyna sazlaşykly we inklýuziw çemeleşmeleri gözlemeklige gönükdirildi.

Iki günlük seminaryň dowamynda gatnaşyjylar Aşgabadyň durnukly ösüşi boýunça deslapky ýol kartasy bilen tanyşdylar, ýörite tehniki iş toparynyň döredilmegini we taslamanyň ýerine ýetirilmeginiň tertibini ara alyp maslahatlaşdylar.

Seminar Aşgabadyň durnukly, inklýuziw we howa şertleriniň üýtgemegine uýgunlaşan geljegini döretmäge bolan umumy ygrarlylygyň beýan edilmegi bilen tamamlandy. Maksat uly: türkmen paýtagtyny diňe bir ýaşaýjylar üçin has howpsuz şäher derejesine çykarmak däl-de, eýsem ony Türkmenistandaky we tutuş Merkezi Aziýadaky beýleki şäherler üçin görelde nusgasyna öwürmekdir.

"Şäherleriň betbagtçylyklaryň we howanyň üýtgemeginiň töwekgelçiliklerine garşy durnuklylygyny ýokarlandyrmak" atly taslama Ýaponiýanyň hökümeti tarapyndan maliýeleşdirilýär we BMG-niň ÖM-i tarapyndan Merkezi Aziýanyň bäş ýurdunyň çäginde 2024–2027-nji ýyllar aralygynda amala aşyrylýar. Bu başlangyç şäher gurluşygynyň hilini ýokarlandyrmaga, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmaga we ekologiýa hem-de howa bilen baglanyşykly meseleleriň güýçlenmeginiň şertlerinde betbagtçylyk töwekgelçiliklerini azaltmaga gönükdirilendir.

ORIENT

Foto: orient.tm/BMGÖM