Halkara hyzmatdaşlygyň täze standarty: BMG-niň Awazadaky maslahatynyň netijeleri
08.08.2025 | 20:10 |
Awazada BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň (LLDC) netijelerine bagyşlanan jemleýji metbugat maslahaty geçirildi. BMG-niň Baş sekretarynyň orunbasary, az derejede ösen, deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler hem-de kiçi ada döwletler boýunça Ýokary wekil, BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň Baş sekretary Rabab Fatima dört günlük forumyň netijelerini jemledi we ony DÇBÖBD-niň maslahatynyň taryhynyň iň uly we maksada okgunly wakasy diýip atlandyrdy.
Awaza – täze mümkinçilikleriň simwoly
Rabab Fatima, aýratyn myhmansöýerligi we ýokary derejeli guramaçylygy üçin Türkmenistanyň Hökümetine çuňňur minnetdarlyk bildirdi hem-de onuň bellemegine görä “halkara hyzmatdaşlygy üçin täze standardy kesgitledi”. Onuň belleýşi ýaly, Awazanyň ady sagdynlyk, ýakymly owaz astynda dynç alyş hem-de syýahatçylyk bilen sazlaşýar. Mundan beýläk bu täsin künjegiň owadan owazly ady deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarda ýaşaýan 600 million adamlar üçin umyt-arzuwy hem-de giň mümkinçilikleri alamatlandyrýar. Maslahat, geografiki çäklendirmelere garamazdan bu ýurtlaryň uly mümkinçilikleriniň bardygyny aýdyň görkezdi.
Maslahatyň gerimi hakykatdanam täsir galdyryjy:
— 103 ýurtdan 5700-den gowrak gatnaşyjy.
— 32 sany DÇBÖBD-den 30 sanysy gatnaşdy.
— 16 sany Hökümet Baştutanynyň, 3 sany wise-prezidentiň we 108 ministriň gatnaşmagy.
— 450-den gowrak jemgyýetçilik guramasynyň we ýaşlaryň wekilleriniň işjeň çekilmegi çekişmeleriň gidişi kesgitledi.
Täze başlangyçlar we maliýe goldawy
Forum, Awaza Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine güýçli itergi berýän birnäçe möhüm çözgütleri we borçnamalary öňde goýdy – durnukly ösüş üçin batyrgaý täze garaýyş.
Esasy netijeler:
Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ykrar etmek boýunça ilkinji halkara güni bellendi;
BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasy (UNFCCC) çäginde täze gepleşik toparyny döretmek yglan edildi;
DÇBÖBD-ler üçin ählumumy işewürlik tory işe girizildi;
Aziýanyň infrastruktura maýa goýum bankynyň DÇBÖBD-niň infrastrukturasyna 10 milliard ABŞ dollaryny maýa goýmaga taýýardygyny mälim etdi.
Rabab Fatima, şeýle hem Türkmenistanyň ýapyk aýlawly (sirkulýar) ykdysadyýet, durnukly ulag we lukmançylyk ugurlarynda hödürlän möhüm başlangyçlaryny belläp geçdi.
Sözlerden hereketlere: mundan beýläk näme?
Ýokary wekiliň pikiriçe, Awaza maksatnamasynyň üstünligi ähli gyzyklanýan taraplaryň tagallalaryna baglydyr. Onuň edarasy indi BMG-niň ulgamynyň çäginde utgaşdyrylmagyna ýolbaşçylyk eder, ýöne şol bir wagtyň özünde:
Hökümetler maslahatynyň netijelerinden gelip çykýan borçnamalary milli syýasatyna goşmalydyrlar.
Parlamentarilar – býudjetiň maliýeleşdirilmegini üpjün etmek.
Hususy pudak – durnukly üpjünçilik zynjyrlaryna maýa goýmak.
Raýat jemgyýeti we ýaşlar – milli ösüşe işjeň gatnaşmak.
Sözüniň ahyrynda Rabab Fatima maslahatyň netijeleriniň sözler bilen däl-de, eýsem 600 million adamyň durmuşyna netije getirýän hakyky özgerişler bilen ölçeljekdigini aýtdy.
Onuň sözlerine görä, Awazadaky forum hereketiň başlangyç nokadyna öwrüldi: “Diňe täze pikirler bilen däl, eýsem täze infrastruktura bilen. Diňe maksatlar bilen däl, eýsem hereketler bilen”
ORIENT
Tema boýunça
Deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlar üçin “Durmuş ýollaryny” açmak – Awazadaky hereketleriň ugry
Ykdysadyýet, howa, tehnologiýalar: Awaza – ösüp barýan ýurtlar üçin çözgütleri gözlemegiň merkezi
Türkmenistanyň Prezidenti BMG-niň Maslahatynda ählumumy başlangyçlary bilen çykyş etdi
Geografiýany böwetden köprä öwürmek – Gutteriş iş üçin dört sany ileri tutulýan ugry atlandyrdy
32 ýurt üçin aýgytly pursat: BMG we Türkmenistan Hereketleriň Awaza maksatnamasyny işe girizýär
