Rus alymlary emeli aň ulgamyna gadymy iýeroglifleri okamaga öwretdiler
22.10.2025 | 18:00 |
AIRI Emeli Aň Institutynyň hem-de Ýokary Ykdysady Mekdebiň ylmy-barlag institutynyň dersara topary dünýäniň iň çylşyrymly dilleriniň biri bilen işlemek üçin öňdebaryjy tehnologiýany döretdi. Iýeroglifleriň tanalmagy örän kyn mesele bolup, ol diňe 30–40 harp däl-de, ýüzlerçe özboluşly nyşany dogry kesgitlemeli bolýar.
Emeli aň modeli üçin “Thesaurus Linguae Aegyptiae” atly giň maglumat binýady ulanyldy – bu gadymy müsür tekstleriniň we terjimeleriniň iň doly ýygyndysydyr.
Takyklygy ýokarlandyrmak üçin alymlar aşakdaky usullary ulandylar:
• Mazmun taýdan bagly OCR modelleri (optiki nyşanlary tanamak ulgamy).
• Difuzion modeller – olar tälim maglumatlaryny artdyrmak üçin hakyky şekillere meňzeş suratlary döretdiler. Alynan terjime netijeleri ilki awtomatiki ölçegler bilen barlanyp, soňra ýokary hünärli müsür öwrenijiler tarapyndan tassyklanyldy.
Taslamanyň maksatlarynyň biri — el ýazgy tekstleri tanamak boýunça täze tehnologiýalary döretmek bolup, bu maglumat ýetmezçiligi ýagdaýynda uly dil modellerini baýlaşdyrmak üçin örän möhümdir.
Gelejekde şeýle tehnologiýalar giňeldilen hakykat (AR) goşundylaryna ornaşdyrylyp bilner. Bu ýagdaýda muzeý myhmanlary diňe telefonlarynyň kamerasyny iýeroglifli eksponata gönükdirip, terjimäni birbada alyp bilerler. Mundan başga-da, bu ulgam müsür öwreniji hünäri boýunça okaýan talyplar üçin okuw prosesini ep-esli ýeňilleşdirer.
Ulgam gyzyklanma bildirýän hünärmenler üçin haýyşnama boýunça elýeterli bolup, şeýle hem bu usul boýunça ilkinji ylmy iş SIGGRAPH 2025 halkara maslahatynda hödürlenildi.
ORIENT
